Przewóz towarów może odbywać się z wykorzystaniem tylko jednego środka transportu, ale nie zawsze jest to możliwe czy pożądane. Z myślą o przeładunku towaru powstały terminale przeładunkowe. Dowiedz się, czym jest terminal przeładunkowy i gdzie znajdują się największe terminale przeładunkowe w Polsce.
Co to jest terminal przeładunkowy?
„Terminal przeładunkowy” to termin ściśle związany z transportem towarów. Definicja terminalu przeładunkowego brzmi następująco: to miejsce wraz z dedykowaną infrastrukturą, w którym odbywa się przeładunek towaru z dotychczasowego środka transportu na inny. Na wspomnianą infrastrukturę składają się urządzenia przeładunkowe (m.in. suwnice, dźwigi i ładowarki), które są niezbędne do przeładunku intermodalnych jednostek transportowych. W jej skład często wchodzi też infrastruktura magazynowa, gdyż na terenie terminala przeładunkowego towary mogą być czasowo składowane.
Przykład: W terminalu przeładunkowym przywiezione samochodem ciężarowym palety z towarem mogą zostać przeładowane na statek lub odwrotnie – palety, które przypłynęły statkiem, mogą zostać załadowane na samochody i tym środkiem transportu dotrzeć do miejsca docelowego.
Terminal przeładunkowy – ile trwa proces przeładunkowy?
Czas trwania procesu przeładunkowego nie jest stały, ale zmienny – zależy m.in. od przepustowości terminalu i jego specyfikacji technicznej, rodzaju towaru i pory roku. Przeładunek zajmie krócej, jeżeli odbywa się na terminalu z udziałem przynajmniej częściowo zautomatyzowanych procesów. Może z kolei potrwać dłużej, jeżeli na towarach będą przeprowadzane dodatkowe operacje – przykładowo sortowanie czy etykietowanie.
Opierając się na informacjach od specjalistów, można powiedzieć, że proces przeładunkowy małej partii towarów to kwestia minut, z kolei przeładunek dużej liczby kontenerów może zająć od kilku godzin do kilku dni. Bardziej szczegółowe informacje o tym, ile będzie trwać przeładunek na terminalu, przewoźnik zawsze otrzymuje bezpośrednio od pracowników terminala.
Szukasz magazynu na terenie Warszawy? Sprawdź dostępne od ręki magazyny do wynajęcia w Warszawie lub skontaktuj się z nami.
Klasyfikacja terminali przeładunkowych
Terminale przeładunkowe można sklasyfikować, uwzględniając różne kryteria. Przykładowe klasyfikacje prezentują się następująco:
Lokalizacja terminalu. Uwzględniając położenie terminalu, wyróżnia się m.in. terminale morskie, terminale lądowe i terminale lotnicze. Więcej na ich temat przeczytasz poniżej.
Wielkość terminalu. Terminale przeładunkowe różnią się wielkością. Przyporządkowania terminalu do kategorii małych, średnich, dużych i ogromnych dokonuje się w oparciu o jego zdolności przeładunkowe, które są mierzone w TEU (Twenty-foot Equivalent Unit). Małe terminale mają pojemność do 5 000 TEU, z kolei duże od 40 do 100 000 TEU.
- Rodzaj przeładowywanego towaru. Wyróżnia się terminale uniwersalne (można na nich przeładować dowolny rodzaj towaru) i specjalistyczne. Przykładem terminalu drugiego rodzaju może być gazoport.
Terminale przeładunkowe – rodzaje
Z uwagi na generowany podczas operacji hałas, lokalizacja terminalu przeładunkowego (podobnie jak lokalizacja magazynu) musi być przemyślana. Jednocześnie uwzględniając położenie obiektu, wyróżnia się następujące rodzaje terminali przeładunkowych:
Terminale lądowe. Buduje się je w różnych częściach kraju (ale zawsze na skrzyżowaniu popularnych szlaków transportowych), aby dokonywać efektywnego przeładunku towarów z ciężarówek i wagonów kolejowych.
Terminale portowe. Zlokalizowane są na terenie portów morskich i rzecznych. Odgrywają szczególną rolę w transporcie międzynarodowym – transport morski to najtańszy sposób przemieszczania towaru w dużych ilościach.
- Terminale lotnicze. Jak wskazuje nazwa, powstają w pobliżu lotnisk. Na ich terenie dokonuje się zarówno przeładunku towaru z ciężarówek do samolotów (i odwrotnie), jak i okresowego składowania towarów, które następnie zostaną przetransportowane drogą lotniczą.
Intermodalny terminal przeładunkowy
Od terminalu przeładunkowego należy odróżnić intermodalny terminal przeładunkowy. Czym jest intermodalny terminal przeładunkowy? To miejsce, w którym dokonuje się przeładunku jednostek ładunkowych – a nie towaru, jak ma to miejsce w przypadku terminalu przeładunkowego. Przykładami jednostek ładunkowych w transporcie intermodalnym są kontenery i nadwozia wymienne.
Jak w praktyce wygląda korzystanie z intermodalnego terminalu przeładunkowego? Towar – na każdym etapie przemieszczania i bez względu na rodzaj środka transportu – pozostaje w jednostce ładunkowej, w której został pierwotnie umieszczony. Inaczej mówiąc, do odbiorcy dotrze dokładnie ta jednostka ładunkowa, która opuściła centrum logistyczne.
Terminale przeładunkowe w Polsce
Informacje o liczbie terminali przeładunkowych w Polsce można znaleźć na stronie internetowej Urzędu Transportu Kolejowego. Wynika z nich, że w lipcu 2025 r. na terenie Polski działało 45 terminali intermodalnych. Przykładowe to: BCT-Bałtycki Terminal Kontenerowy, Baltic Hub Container Terminal, OT Port Świnoujście i PKP Cargo Terminale Sp. z o.o. Terminal Kontenerowy w Medyce.
Zlokalizowane na terenie Polski terminale różnią się pod względem powierzchni całkowitej terminalu, powierzchni składowej i rocznej przepustowości (TEU). Jeżeli chodzi o ten ostatni parametr, to przykładowo:
Baltic Hub Container Terminal ma roczną przepustowość na poziomie 2 950 000 TEU;
BCT-Bałtycki Terminal Kontenerowy ma roczną przepustowość na poziomie 1 000 000 TEU;
- DB Port Szczecin ma roczną przepustowość na poziomie 150 000 TEU.
Zalety i wady terminali przeładunkowych
Terminale przeładunkowe są stałym elementem współczesnych procesów logistycznych. Jednak jak każde rozwiązanie, mają one zarówno zalety, jak i wady. Warto je poznać, aby wiedzieć, z jakimi korzyściami i wyzwaniami wiąże się ich wykorzystanie.
Zalety terminali przeładunkowych
Możliwość szybkiego przeładunku towaru z jednego środka transportu na inny. Dostępność terminali przeładunkowych umożliwia korzystanie z różnych środków transportu i różnych tras logistycznych.
Obniżenie kosztów transportu. Ma to związek zarówno z efektem skali i konsolidacją przesyłek, jak i możliwością przewiezienia towaru drogą morską.
Płynny przewóz ładunków. Terminale przeładunkowe są zlokalizowane w pobliżu dróg szybkiego ruchu, autostrad i szlaków kolejowych, co sprawia, że przewóz ładunków nie jest kłopotliwy.
- Odporność na zakłócenia dostaw. Dzięki funkcjonowaniu terminali przeładunkowych firmy mogą korzystać z różnych tras transportu i jednocześnie sprawnie ominąć te, które aktualnie są zatłoczone lub niedostępne.
Wady terminali przeładunkowych
Wydłużenie czasu transportu towarów. Ma to związek z koniecznością przeładunku towarów z jednego środka transportu na inny.
Możliwe opóźnienia. Mogą one mieć wiele źródeł, np. być spowodowane awarią urządzeń przeładunkowych czy brakami kadrowymi.
- Ryzyko uszkodzenia towaru. Przeładunek wiąże się z ryzykiem, że towar zostanie uszkodzony i dotrze do klienta w pogorszonym stanie.
Terminale przeładunkowe w łańcuchu dostaw – podsumowanie
Współcześnie terminale przeładunkowe są nieodłącznym elementem logistyki – trudno wyobrazić sobie bez ich istnienia zwłaszcza transport międzynarodowy. Mimo że mają one pewne minusy, to przewyższa je liczba zalet. Ponieważ funkcjonowanie terminali przeładunkowych ułatwia dystrybucję towarów w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości, to należy się spodziewać, że na polskim rynku będzie ich przybywać.
